Permanente tentoonstelling
In het museum burcht Falkenstein werden in de afgelopen jaren grootscheepse saneringen van de burchtruimten doorgevoerd. De tentoonstelling toont deze in haar historisch gebruik met de passende inboedel. Een moderne presentatie wijdt zich aan de geschiedenis van Falkenstein en zijn bewoners, de ‘Sachsenspiegel’ als belangrijkst Duitstalig rechtsboek van de middeleeuwen en de burcht als indrukwekkende filmcoulisse.
Tentoonstellingsruimten
De Falkenstein als domicilie
In zijn 900-jarig bestaan werd de burcht Falkenstein meermaals omgebouwd. Niet zelden veranderden de ruimtestructuren en het gebruik. Aan het begin van de 20e eeuw liet graaf Friedrich van der Asseburg-Falkenstein de burcht omvattend herstellen.
Onder de regie van de culturele stichting Kulturstiftung Saksen-Anhalt volgden sinds 1996 grootscheepse saneringen. Grotendeels wordt hun historische functie in de ruimte weer voelbaar. Dat geldt met name voor de laatgotische Alte Küche en de burchtkapel met de hoogmiddeleeuwse glazen ramen. Daarnaast kreeg de ridderzaal de in het oog lopende vernieuwing. Hier werden gekleurde schilderijen uit de beginnende 20e eeuw naar voren gehaald. De rij van achter elkaar liggende kamers in de noordvleugel - zwarte kamer, kleine salon en herenkamer - werd in de 19e eeuw ontworpen door de Pruisische architect Friedrich August Stüler in neogotische stijl. Deze fase is tegenwoordig in de koningskamers in een gereconstrueerde vorm te zien. Oorspronkelijk waren deze als woonruimte voor de koning van Pruisen bij zijn bezoeken op Falkenstein bedoeld.
De basis van de collectie legde graaf Lodewijk I van Asseburg-Falkenstein reeds in de 19e eeuw. Een groot deel van de heden tentoongestelde inrichting is afkomstig uit het kasteel van de graaf in het nabije Meisdorf en van de burcht zelf.
Bouw- en burchtgeschiedenis
Falkenstein vertolkt 900 jaar geschiedenis. Daarbij beleefde hij fasen van bloei en perioden van neergang. In de loop der tijd werd de burcht aangepast aan de behoeften van zijn bewoners. Daardoor ontstond de fascinerende diversiteit aan architectuur: Van romaanse bouwsubstantie tot de laatgotische kapel, van de renaissance tot het historisme. Massief metselwerk uit natuursteen gaat hand in hand met vakwerk, middeleeuwse ringmuren ontmoeten woongebouwen uit verschillende eeuwen.
Twee families hebben deze ontwikkeling gevormd: In de hoge middeleeuwen bouwden de heren van Konradsburg het complex en vertoonden nu als graven van Falkenstein hun vaardigheden. In het midden van de 15e eeuw ging het kasteel naar de heren van Asseburg. Met de uitbreiding van de vestingwerken en ingrijpende wijzigingen hebben ze de burcht vormgegeven naar het beeld dat de bezoekers vandaag nog kunnen zien.
Deze tentoonstelling focust op de bewogen geschiedenis van het gebouw en zijn eigenaren. Een architectonisch model illustreert de laatste uitbreidingsfase omstreeks 1750. Spolia uit de bouwgeschiedenis van het kasteel zijn te zien in het lapidarium. Het belangrijkste voorwerp van de tentoonstelling blijft echter het fascinerende burchtcomplex zelf!
De verdedigingstoren
Op weg naar burcht Falkenstein wordt u een blijvend beeld geboden. Uw zicht gaat naar de 17 meter hoge en 4 meter dikke muur. Daarboven troont de verdedigingstoren in een buitengewone vorm. Het grondplan is druppelvormig. Zijn bovenkant is naar het oosten gericht, naar de aanvallerskant. Op de binnenplaats van de burcht zijn de bouwfasen van de verdedigingstoren herkenbaar. Augustus I van de Asseburg liet de toren in 1592 met bijna acht meter verhogen. Een zichtbaar inscriptiebord getuigt van deze werkzaamheden. Op haar plaats was vermoedelijk de middeleeuwse ingang.
Direct achter de huidige overloop is het ‘angstgat’ op de eerste verdieping van de verdedigingstoren. De opening geeft het zicht op het verlies in de voet van de toren. Bekend met naam zijn twee inzittenden: In 1607 zat de vrouwelijke echtgenootmoordenaar Stüler hier. In 1779 wachtte de vrouwelijke kindmoordenaar Marie Elisabeth Voigtländer hier op haar proces. Vanaf het begaanbare platform, ongeveer 23 meter boven de bestrating van de binnenplaats van de burcht, vergoedt het fantastische uitzicht in het Selkedal de moeitevolle beklimming. Bij goed weer hebt u zicht tot aan de Brocken.
Der Sachsenspiegel
Met de ‘Sachsenspiegel’ ontstond tussen 1220 en 1235 het belangrijkste Duitstalige rechtsboek van de middeleeuwen. Zijn geschiedenis staat in nauw verband met burcht Falkenstein. De ‘Sachsenspiegel’ is niet alleen een mijlpaal in de rechtsgeschiedenis, maar ook een onuitputtelijke bron van onderzoek. De vier beeldmanuscripten van de ‘Sachsenspiegel’ schetsen naast wettelijke symboliek een groot aantal alledaagse voorwerpen en verbanden van de middeleeuwse wereld.
Eeuwenlang heeft het boek de wet van grote delen van Midden- en Oost-Europa beïnvloed. We zijn bekend met veel van de juridische principes uit Eike's tijd. Ze hebben hun weg gevonden naar de huidige juridische kennis. Iedere huiseigenaar weet dat hij zijn regenwater niet op onbekend land mag laten wegsijpelen. Iedereen kent het dispuut over de vruchten die in de tuin van de buren hangen. "Wie het eerst komt, het eerst maalt!" Dit geveugelde woord komt ook uit de "Sachsenspiegel".
Zwijg Falkenstein, de volgende!
Sonderausstellung „Falkenstein als Filmkulisse“ (2018–2020)
De pittoreske ligging, het interieur trouw aan het origineel en de goede staat van behoud hebben burcht Falkenstein altijd al als filmcoulisse voorbestemd.
Hun eerste hoofdrol speelden de muren reeds in 1978 in de geliefde kinderserie ‘Spuk unterm Riesenrad’. Daarna won het goede veelvuldig van het boze in sprookjesfilmen als ‘Sneeuwwitje & Rozerood’ of Prins Hemelblauw en de fee Lupine’. In 2015 jaagden Fritz Vos en zijn hond Koekje ‘Het spook van Greifenklau’ door de gangen. Spannend werd het in 1980 in Polizeiruf 110-aflevering ‘De ontdekking’ en in 2001 reden in de grote MDR-productie ‘Geschiedenis Midden-Duitsland’, de film-Keizer Otto I en Hendrik IV door de machtige poorten van Falkenstein.
Beleef de burcht tijdens een bijzondere tentoonstelling vanuit dit aparte perspectief! In de tussentijd worden de kleine verhaaltjesfans in de sprookjeskamer zelf prinsessen en prinsen, dwergen of heksen en zij doorstaan hun eigen avontuur.
En in het keldergewelf vertelt Repelsteeltje het verhaal over hoe hij ooit de molenaarsdochter uit een lastige situatie hielp.
